سالگرد درگذشت دکتر امیر ناصر کاتوزیان

دکتر کاتوزیان متولد اردیبهشت 1310 در شهر تهران بودند.

نویسنده،وکیل و قاضی دادگستری و از تدوین کنندگان پیش نویس اولیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود. از وی به عنوان پدر علم حقوق ایران یاد می‌شود؛ بیشتر کتاب‌های وی از منابع اصلی درسِ حقوق مدنی  دانشجویان به شمار می رود.

تحصیلات ابتدایی را در دبستان اقبال و دوران متوسطه را در دبیرستان علمیه طی کرد. سپس وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیل در رشته حقوق پرداخت. در ادامه تحصیلات خود رشته حقوق قضا را انتخاب کرد و در سال ۱۳۳۹ با دفاع از رساله دکتری خود با عنوان «وصیت» به اخذ عنوان دکتری حقوق نایل شد.

ناصر کاتوزیان پس از انقلاب فرهنگی ۱۱ سال از استادی دانشگاه تهران برکنار شد تا آنکه مجدداً از وی دعوت به عمل آمد. وی را پدر علم حقوق ایران می‌خوانند.

صبح سه شنبه یازدهم شهریور ۱۳۹۳ در تهران در سن ۸۳ سالگی درگذشت و به قطعه نام آوران بهشت زهرا ردیف ۳۱ شماره ۳ دفن گردید.

او ۵۷ جلد کتاب تألیف کرده‌است، که اکثر آن‌ها کتب آموزشی دانشگاهی هستند.

کتابهای تالیف شده توسط دکتر کاتوزیان:

مقدمه علم حقوق

قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی

کلیات حقوق نظریه عمومی

فلسفه حقوق

قوائد عمومی قرار دادها

عقود معین

نظریه عمومی تعهدات

خانواده

اعمال حقوقی

ایقاع

الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری)

تحولات حقوقی خصوصی

مسوولیت ناشی از حوادث رانندگی

اموال و مالکیت، نشر میزان

وصیت در حقوق مدنی ایران

ارث

حقوق انتقالی

گامی به سوی عدالت، (۲ج)

توجیه و نقد رویه قضایی

رویه قضایی

عدالت قضایی

اثبات و دلیل اثبات (ج۱)

گذری بر انقلاب ایران

درسهایی از عقود معین (۲ج)

دوره مقدماتی، حقوق خانواده

اعتبار امر قضاوت شده

وقایع حقوقی

آزادی اندیشه و بیان، سازمان ملل

مسوولیت ناشی از عیب تولید

شفعه، وصیت و ارث، دوره مقدماتی

مبانی حقوق عمومی

گویاتر از گفتارها

گامی به سوی عدالت.

و برخی از مقالات جناب دکتر کاتوزیان:

با توجه به اینکه پاره‌ای از مقاله‌ها (مانند اثر عقد ضمان و عدم تأثیر قوانین درگذشته و دوره مقدماتی حقوق

مدنی و اعتبار قضیه محکوم بها) به طور مسلسل و در چندین شماره مجله با موضوعهای مختلف چاپ شده و

بسیاری از مقاله‌ها در دسترس نبود، تخمین زده می‌شود که جمع مقاله‌ها حدود ۴۰۰ بشود.

اثر عقد ضمان، مجله کانون وکلای دادگستری، بهمن ۱۳۳۲ تا دی ۱۳۳۴.

عدم تأثیر قوانین در گذشته، مجله حقوقی وزارت دادگستری، ۱۳۴۲.

تشخیص مطابقت قوانین عادی با قانون اساسی، مجله حقوقی دادگستری، ۱۳۳۵.

اعتبار قضیه محکوم بها، مجله حقوقی، در سلسله مقالات متعدد، ۱۳۳۸.

تفسیر قانون، مجله حقوقی در ۲ شماره، ۱۳۳۷.

دوره مقدماتی حقوق مدنی، مجله حقوقی، ۱۳۳۶.

مرور زمان اجراء اسناد رسمی، مجله کانون وکلای دادگستری، ش ۴۲، ۱۳۳۴.

مرور زمان اسناد تجاری، مجله حقوقی، ۲ ش، ۱۳۳۶، ش۴۷.

مقدمه‌ای بر جمهوری اسلامی، مجله جنبش، ۱۳۵۷.

صلح و عدالت و نیروی هسته‌ای، مجله نگین، ترجمه از فرانسه، ۱۳۳۱.

دولت خدمتگزار و مسوول به جای دولت حاکم، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

حافظ نظم یا بازوی عدالت، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

خانواده و دولت، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

پیامی به مجلس خبرگان، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

آزادی و حدود آن در اسلام، ۱۳۵۹.

آزادی مطبوعات و گوشه‌ای از آئینه تاریخ، مجله جنبش، ۱۳۵۷.

آزادی اندیشه در قانون اساسی و قانون مطبوعات، ایران فردا، ۱۳۷۷.قدمه‌ای بر حقوق عمومی، ۱۳۷۷.

مبانی فلسفی و حقوقی آزادی، ۱۳۷۶.

اهمیت ذاتی قانون و فنون قانونگذاری، ۱۳۷۷.

حکومت عقل به جای حکومت زور در روابط بین‌المللی، ۱۳۵۸.

پیوندهای ناموزون در پیش‌نویس قانون اساسی، ۱۳۵۸.

نقدی تحلیلی بر پیش‌نویس قانون اساسی، ۱۳۵۸ در چند مقاله.

لزوم پاسداری از قانون اساسی، ۱۳۵۸.

در جستجوی راه وحدت، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی، ۱۳۶۸.

شوراهای محلی و دموکراسی، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

دانشگاه در جهان امروز، ۱۳۶۳.

طرح سازمان ملی دانشگاهیان و دورنمای اداره دانشگاه‌ها، ۱۳۵۷.

آرایش یا پیرایش، ۱۳۵۸.

بی‌اعتباری رژیم و نقش دادگستری، ۱۳۵۷.

تحولات نظام حقوقی پس از انقلاب اسلامی، ۱۳۵۸.

دربارهٔ دادگاه خلق دولت، ۱۳۵۷.

ثروت خاندانهای سلطنتی و نحوه رسیدگی به آن، ۱۳۵۷.

قوانین کیفری خفیف تر، مجله دانشکده، ۱۳۷۰.

جرایم مطبوعاتی، ۱۳۷۶.

امر به معروف و نهی از منکر یا عامل انقلاب فرهنگی وسیاسی، ۱۳۵۷.

گذری بر انقلاب ایران، ۱۳۶۰.

پیوند مذهب و انقلاب در ایران، ۱۳۵۸.

سکوت تحمیلی، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

جشن استقلال الجزایر و آموختنیها، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

شکوه همبستگی ملی و پاسداری از آن، ۱۳۵۷.

تفسیر و اجرای قوانین در سایه قانون اساسی، ۱۳۷۵.

ارتباط فقه با حقوق و نقش آن در قانونگذاری، خراسان، ش۱۴۴۹۰–۹۱.

قوه قضائیه باید از سیاست پرهیز کند، مجله پیام امروز، ش۳۳، ۱۳۷۰.

حقوق، رسوب تاریخی اخلاق، ایران فردا، ش ۱۰.

عدالت معاوضی در قراردادها، ۱۳۷۲.

گذشته و آینده؛ دو نیم از یک حقیقت، مجله کانون وکلا، دوره جدید، ش ۵و۶.

استصحاب؛ حکومت یقین بر شک، نشریه دانشکده حقوق، ۱۳۶۰.

سخنی دربارهٔ عدالت، مجله عدالت، ۱۳۷۲.

فلسفه فقه، مجله نقد و نظر، ۱۳۷۵.

عدالت، نشریه دانشکده.

سیر پیدایش اندیشه شخصیت حقوقی وقف در اسلام، میراث جاویدان، ۱۳۷۲.

مسوولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی، مجله دانشکده حقوق، ش ۲۵.

تحول نهاد وقف و دورنمای آینده آن، نشریه دانشکده حقوق؛ مجله نقد و نظر، ۱۳۷۸–۷۹.

توجیه و مبنای تضامن غاصبان (ترتب ایادی) در فقه، میراث جاویدان.

حق حبس و تسلیم منفعت در اجاره اشخاص، مجله حقوقی دادگستری، ۱۳۳۹.

نقدی تحلیلی بر قانون روابط موجر و مستأجر مصوب۱۳۷۶/۵/۲۶، مجله دانشکده، ۱۳۷۶.

سوء استفاده از حق یا تقصیر در اجرای حق، مجله دانشکده حقوق، ش ۲۱.

تعلیق در تعهدات، تحولات حقوق خصوصی، دانشگاه تهران.

مبنای حقوقی انفساخ عقد جایز در اثر مرگ و حجر یکی ازدو طرف، مجله دانشکده حقوق، ش ۲۵.

طبیعت قراردادهای الحاقی، مجله مجتمع قضایی قم، ۱۳۷۷.

اثر قراردادها در مسوولیت مدنی، مجله حقوقی دادگستری، ش ۴.

استنباط احکام مدنی از قوانین، مجله حقوقی دادگستری، ش ۱، ۱۳۴۲.

تضمین ایمنی بیع، مجله حقوق دادگستری، ش ۶.

نقش قراردادهای خصوصی در نکاح، مجله دانشکده حقوق، ش ۳۰.

ضمانت اجرای ماده ۲۸۴ قانون تجارت، مجله حقوقی وزارت دادگستری، ۱۳۳۸.

فقه سنتی، فقه پویا، پیام هاجر، ۱۳۶۶.

خطای ورزشی و مسوولیت ورزشی، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۷۲.

اهمیت شناخت مبنای التزام به عقد و تحول آن در تاریخ حقوق، مجله دانشکده حقوق.

ارزش سنت و جذبه عدالت در توارث همسران، مجله دانشکده حقوق و نقد و نظر، ۱۳۷۸.

معمای تجدید نظر در احکام و تعارض نیروهای اجتماعی، مجله دانشکده حقوق.

عصر تجربه و حقوق تجربی، اصول جبران خسارت در نظام حقوقی آمریکا، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۷۷.

Lesion Contriacts مجله دانشکده حقوق ایران و دانشکده حقوق ویسکانسین، ۱۹۷۰.

مظلومی به نام دانشگاه، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

حاکمیت در جمهوری اسلامی، مجله جنبش، ش ۵۳ و ۵۴٬۱۲ شهریور ۱۳۵۸.

حقوق و اخلاق، مجله جنبش، نهم مهر ۱۳۵۸.

شورای نگهبان و سوء تفاهم، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

ما و قانون اساسی، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

ابهام در وضع دانشگاه، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

بعدی تازه و خطرناک در انقلاب ایران، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

منطقه‌ای کردن انتخابات یا تجزیه حق حاکمیت، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

پیوند مذهب و انقلاب در ایران، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

خبر تاسف‌آور هفته، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

دادگستری در انتظار تجربه‌ای تازه، مجله جنبش، ۱۳۵۸.

انقلاب فرهنگی و تعطیل دانشگاه‌ها، مجله جنبش، ۱۳۵۹.

سرنوشت قانون اساسی در قوه قضائیه، انقلاب اسلامی، ۱۳۵۹.

پیمان آزادی گروگانها، میزان، انقلاب اسلامی، ۱۳۵۹.

مبانی نظم و آرامش در دانشگاه، ۱۳۵۹.

گذری بر تدوین اولین پیش‌نویس قانون اساسی، نشریه حقوق اساسی، ۱۳۸۲.

سهم عدالت در قضاوت، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۲.

کارشناسی، علم و تجربه در خدمت عدالت، مجله جنبش، ۱۳۵۸; مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۲.

رابطه فقه و حقوق، نامه مفید، ش ۴۲، ۱۳۸۳.

اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۴.

اماره و اثبات، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۴.

آیین رسیدگی به اصالت سند، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۳.

پژوهش در خدمت عدالت، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۳.

ستایش قرارداد یا اداره قرارداد، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۸۰.

نقد قانونگرایی افراطی، دانشکده حقوق، ۱۳۷۹; نقد و نظر، سال ۶، ش ۳و۴.

سهم عدالت در زندگی اجتماعی و حقوقی، مجله دانشکده حقوق.

تطور حقوق مدنی، مجله همبستگی، ش ۳۳، ۱۳۷۹.

حقوق زنان، یاس نو، ش ۲۰۸، ۱۳۸۲.

بررسی قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، اطلاعات، ۱۳۷۹.

جرم سیاسی و حمایت از مجرمان سیاسی، حیات نو، ۱۳۷۹.

اهمیت و اثر اخلاق اسلامی و دستاوردهای علوم جدید درسیاست کیفری، جهان اندیشه، سال ۱، ش ۷،

1۳۵۹.

گر ایمن کنی مردمان را به داد، اطلاعات، ۵ اردیبهشت۱۳۸۰.

نیرنگ به قانون در روابط موجر و مستأجر، مجله دانشکده حقوق، ۱۳۷۸.

توالد بدون عشق، مجله کانون وکلا.

مسوولیت ظهرنویسان و ضامنان چک، مجله کانون وکلا.

دعوای اخذ به شفعه، مجله کانون وکلا.

احراز رشد کودک پس از بلوغ، نقد رویه قضایی، مجله کانون وکلا.

ماهیت و آثار قولنامه، مجله کانون وکلا.

دعاوی قولنامه همراه با وجه التزام، مجله کانون وکلا.

معامله وکیل با خود، مجله کانون وکلا.

ماهیت و قلمرو دیه، زیان ناشی از جرم، مجله دانشکده حقوق؛ مجله کانون وکلا، ۱۶۴.